قوانین ترکیب بندی در عکاسی (بخش دوم): استفاده از فضاهای مثبت و منفی
در بخش اول ترکیب بندی با نقاط طلایی، خطوط هدایت گر، کادر در کادر، تقسیم بندی کادر و انواع کادر آشنا شدیم. در این بخش درباره فضاهای مثبت و منفی و تاثیرات آنها در عکاسی آشنا می شویم. بعضی از عکس ها فضای مثبت یا منفی بیشتری دارند نسبت به بقیه. در ابتدا می خواهیم با فضای مثبت زیاد در عکس ها آشنا شویم.
فضای مثبت (Positive Space):
به هر قسمت از عکس که برجسته تر از سایر قسمت های عکس است و از محیط اطرافش بیشتر جلوه می کند فضای مثبت گفته می شود، که شامل سوژه، رنگ ها و جرئیات زیادی است. (بیشتر عکس هایی که خیلی شلوغ هستند و رنگ ها و جزئیات زیادی دارند از فضای مثبت برخوردار هستند).
همان طور که در عکس زیر می بینید حجم زیادی از برگ ها، درختان، شاخه ها و تنه ها توجه را به خود جلب می کند و عکس را فاقد یک پس زمینه یکنواخت کرده اند.
عکس دوم هم دارای فضای مثبت خیلی زیادی است. در داخل عکس جزئیات از بالا تا پایین بدون هیچ گونه پس زمینه ساده ای قرار دارند، این عکس کاملا آشفته است و نقطه قوت عکس همین بی نظمی زیادی است که دارد. چشم در همه جای عکس گردش دارد و همه قسمت های عکس توجه را به خود جلب می کند، اما فاقد نقطه قوی تری است نسبت به قسمت های دیگر عکس و این نمونه کامل یک فضای مثبت است.
فضای منفی (فضای سفید، Negative Space):
به زبان ساده به فضای اطراف سوژه که چیزی در آن نیست فضای منفی گفته می شود. در دنیای عکاسی فضای منفی به طور برابر با فضای مثبت، مهم است و شاید گاهی اوقات مهم تر چون شما می توانید با به کارگیری فضای منفی یک عکس ساده و تاثیرگذار بسازید. در زیر با چند نمونه از عکس ها با فضای منفی و این که چه چیز آنها را تاثیر گذار کرده صحبت می کنیم.
سنجاقک و آسمان:
این یک نمونه واضح استفاده از فضای منفی است. این عکس فوق العاده خالی و حتی مینیمالیستی است. نتها در دو قسمت از این عکس نقاط قوی وجود دارد که توجه را به خود جلب می کند، سنجاقک و گیاه. همه چیزهای دیگه ای که در پس زمینه محو شده اند فضای منفی هستند. موضوعات عکس (سنجاقک و گیاه) نسبت به محیط اطراف کوچک به نظر می رسند و اساسا در فضای منفی شناور هستند و این شناور بودن در فضای منفی اثر بزرگی بر حس این عکس گذاشته است.
برج ایفل:
برج ایفل ساختار بزرگ و با شکوهی دارد، اما در عکس زیر در مقایسه با آسمان شب این طور به نظر می رسد که نسبتا کوچک است. نکته ای که این مثال انتقال می دهد این است که بیش از نیمی از عکس تاریک است همانند عکس سنجاقک فضای منفی خیلی زیادی در عکس وجود دارد و هیچ جزئیاتی در عکس دیده نمی شود. کدام قسمت عکس برجسته است؟ ساده است، برج ایفل، نورهایش و ابرهای بالای آن، در درجه پایین تر همه چراغ های شهر فضای مثبت هستند و سایر قسمت های عکس در پس زمینه محو شده اند.
آشنایی با فضاهای منفی و مثبت بسیار مهم است چون هر یک دارای بار معنایی می باشند.
فضای مثبت چه بار معنایی با خود به همراه دارد؟
دقیقا چیزی است که انتظار دارید: ازدحام، قدرت، جا به جایی و آشوب (به هم ریختگی). برخی از این احساسات ممکن است منفی به نظر بیایند اما اگر می خواهیم عکس فعال و دارای فضای جذاب باشید فضای مثبت دقیقا همان چیزی است که شما به آن احتیاج دارید.
در این مثال چه قسمتی از این عکس با خود احساس بزرگی و قدرت به همراه دارد؟
در برخی از مناطق این عکس فضای منفی وجود دارد، برای مثال قسمت برفی پس زمینه و همچنین دارای قسمت های مثبت نسبتا بزرگی هم هست. المان های مختلفی در عکس برجسته هستند و توجه را جلب می کنند این المان ها نتیجه نهایی را فعال و پویا می کنند.
عکس ها با فضای مثبت زیاد خصوصیات زیر را دارند:
- شدت
- شلوغی
- نیرو و قدرت
- پویایی
فضاهای منفی چه بار معنایی با خود به همراه دارند؟
پیام حسی فضاهای منفی دقیقا مخالف حس فضای مثبت در عکس می باشد. فضاهای منفی به عکس احساس آرامش، صلح و لطافت می دهد. همچنین فضا های منفی می توانند موضوع عکس را برجسته و با ابهت جلوه دهند. در حال حاضر استفاده از فضای منفی در عکاسی بسیار رایج است و امروزه مردم عکس ها را در نمایشگرهای کوچک و کوچکتر مشاهده می کنند. یک عکس شلوغ برای چاپ های بزرگ یا روی نمایشگرهای عظیم مناسب است این عکس در نمایشگرهای کوچک ممکن است تاثیر خود را بر بیننده نگذارد. (در نمایشگرهای کوچک گاهی عکس های با فضای منفی زیاد، تاثیرگذارتر از اندازه های نرمال هستند).
چگونه فضای منفی را پیدا کنیم؟
فقط کافی است به دنبال فضای خالی در اطراف خود باشید. در ابتدا این کار ممکن است آسان نباشد اما به مرور زمان دیدن این فضاها راحت می شود. برای مثال سعی کنید آسمان را در ترکیب بندی قرار دهید زیرا آسمان وسیع است و معمولا پر از فضای منفی و همچنین می توانید از دیافراگم باز جهت خنثی کردن پس زمینه و ایجاد فضای منفی در اطراف موضوع استفاده کنید. حتی یک دیوار خالی هم می تواند به عنوان یک فضای منفی استفاده شود، کافی است خلاق باشید در این صورت می توانید فضاهای منفی را در همه جا پیدا کنید.
عکس ها با فضای منفی زیاد خصوصیات زیر را به همراه دارند:
- خالی بودن (تهی)
- آرامش
- صلح
- انزوا
نتیجه گیری:
فضاهای مثبت و منفی یکی دیگر از مهم ترین ابزارهای ترکیب بندی هستند که در اختیار عکاسان می باشد، آنها بر روی حس عکس اثر می گذارند. بعضی از عکس ها فضای منفی بیشتری دارند که تقریبا عکس را خالی می سازد و در مقابل عکس های دیگر پر از فضای مثبت هستند که در نتیجه ترکیب بندی آنها شلوغ است،.
و در پایان باید به خاطر داشته باشید که هیچ یک از این دو فضا برتری نسبت به دیگری ندارد و بدون شک با استفاده از این فضاها می توان عکس های فوق العاده ای به دست آورد. نکته این است که هر دو فضا احساسات مختلفی را القا می کنند، به همین دلیل در عکاسی بسیار مهم هستند.
منبع:axaneh.com
فهرست مطالب این مقاله
