آموزش صفر تا صد عکاسی پانوراما
در این مقاله قصد داریم به آموزش عکاسی پانوراما توسط دوربین‌های خانگی کامپکت Point-And-Shoot یا DSLR بپردازیم. تکنیک عکاسی پانوراما بر دو بخش مختلف استوار است: عکاسی از یک صحنه و سپس بهم چسباندن عکس‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای خاص. ما در این آموزش هر دو بخش را به صورت کامل به شما آموزش خواهیم داد و پس از مطالعه این مقاله می‌توانید از هر سوژه‌ای که مدنظرتان هست، عکس‌های پانوراما بگیرید. با ما همراه باشید.
احتمالا تابحال برای شما هم پیش آمده است که بالای یک کوه یا بلندی قرار گرفته باشید و از دیدن منظره وسیعی که در مقابلتان قرار گرفته است لذت برده باشید. اگر در چنین موقعیتی قرار گرفته باشید، به احتمال زیاد دوست داشته‌اید که بتوانید با دوربین خودتان از آن منظره عکاسی کنید. متاسفانه به خاطر محدودیت‌هایی که دوربین‌های عکاسی دارند شما نمی‌توانید از تمام صحنه‌ای که پیش روی شما قرار دارد عکس بگیرید و فقط می‌توانید به گرفتن یک فیلم از صحنه بسنده کنید. اما اگر بخواهید عکس منظره را چاپ کنید چطور؟ خب می‌توانید با کمک پیشرفت‌های تکنولوژی و با استفاده از تکنیک عکاسی پانوراما چنین صحنه‌هایی را با دوربین خودتان ثبت کنید.
۱- تکنیک عکاسی پانوراما چیست؟
تکنیک عکاسی پانوراما که با اسم عکاسی واید فرمت نیز شناخته می‌شود یکی از تکنیک‌های ویژه عکاسی است که چند عکس مختلف را به هم متصل می‌کند تا یک عکس واید ایجاد شود. واژه پانوراما یک کلمه یونانی و به معنی «تمام منظره دید» است. این تکنیک اولین بار توسط نقاش‌هایی که می‌خواستند تمام منظره پیش رو را ثبت کنند ابداع شد.
اولین عکس‌های پانوراما از طریق به هم چسباندن عکس‌های آنالوگ چاپ شده خلق شدند اما از آن‌جایی که تراز کردن دقیق عکس‌های آنالوگ توسط دست کار خیلی سختی بود این عکس‌ها کیفیت لازم را نداشتند. با اختراع کامپیوترهای شخصی و پیشرفت دوربین‌های دیجیتال و نرم‌افزارهای عکاسی، امروزه به هم چسباندن عکس‌های دیجیتال توسط نرم افزارهای تخصصی کار خیلی آسان‌تری است.
در واقع با استفاده از تکنیک‌های مناسب عکاسی و تجهیزات تخصصی شما می‌توانید عکس‌های پانورامای نسبتا فوق‌العاده‌ای را با رزولوشن خیلی بالا ثبت کنید.
حتی برخی عکاس‌ها صدها عکس را به هم می‌چسبانند تا یک عکس پانوراما با رزولوشن خیلی بالا (گیگاپیکسل) خلق کنند. امروزه این تکنیک یعنی عکاسی پانوراما دیجیتال به شدت محبوب است و علاوه بر عکاس‌های منظره، عکاس‌های معماری و شهری هم به آن علاقه‌مند هستند.
بسته به عکسی که می‌خواهید بگیرید، برخی عکس‌های پانوراما می‌توانند خیلی پیچیده و گران هم باشند. برای مثال برای گرفتن عکس‌های پانوراما از ساختمان‌ها شما به لنزهای کالیبره شده و تجهیزات تخصصی نیاز دارید تا از خمیده شدن خطوط جلوگیری کنید.
در مقابل می‌توانید بدون خرید هرگونه تجهیزات تخصصی عکس‌های پانورامای زیبایی از مناظر مختلف بگیرید. در این آموزش سعی شده است از تکنیک هایی استفاده شود که شما بتوانید حتی روی دست هم به عکاسی پانوراما بپردازید و عکس‌های خیلی زیبایی بگیرید.
۲- انواع پانوراما
خیلی از افراد با شنیدن کلمه پانوراما یک عکس واید عمودی یا افقی را تصور می‌کنند اما به نظر من همیشه اینطور نیست. به نظر من حتی اگر چند عکس را به هم بچسبانم و نتیجه یک عکس مربعی با رزولوشن بالا هم باشد این عکس همچنان یک عکس پانوراما است. در ادامه انواع پانوراما را با هم بررسی خواهیم کرد:
۱- پانورامای واید (عریض)
هر عکسی که شبیه به یک عکس واید باشد و کمتر از ۱۸۰ درجه از منظره‌ی مقابل را هم پوشش دهد را می‌توان یک پانورامای واید خواند. این نوع عکس پانوراما می‌تواند کاملا شبیه یک عکس واقعی باشد اما از چند عکس تشکیل شده باشد و به همین خاطر رزولوشن بیشتری داشته باشد.
۲- پانورامای ۱۸۰ درجه
عکس‌های پانورامایی که ۱۸۰ درجه از منظره روبرو را پوشش می‌دهند در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند. این قبیل پانوراماها خیلی عریض هستند و یک محدوده وسیع را پوشش می‌دهند.
۳- پانورامای ۳۶۰ درجه
عکس‌های پانورامایی که ۳۶۰ درجه از منظره را پوشش می‌دهند. این عکس‌ها به شدت واید هستند و تمام صحنه را در یک عکس ثبت می‌کنند.
۴- پانورامای کروی
این نوع پانوراما همان پانورامای ۳۶۰ درجه است که با تکنیک‌های ادیت خاص و با کمک نرم‌افزارهای ویرایش عکس، به عکس‌های کروی (یا در اصطلاح عکس های سیاره ای) تبدیل می‌شوند.
تمام این عکس‌های پانوراما می‌توانند در یک ردیف یا چند ردیف (گرفتن چند عکس با فاصله کانونی بالا برای افزایش رزولوشن) گرفته شوند.
۳- آموزش عکاسی پانوراما
دو روش برای عکاسی و سپس تبدیل عکس‌های گرفته شده به عکس پانوراما وجود دارد:
۱- گرفتن عکس‌های افقی: در صورتی که رزولوشن عکس خیلی برای شما مهم نیست، این روش ساده‌ترین روش برای گرفتن عکس‌های پانوراما است. در عکس زیر، دو تصویر نمونه را مشاهده می‌کنید:
و در اینجا نیز می‌توانید عکس نهایی را مشاهده کنید:
۲- گرفتن عکس‌های عمودی: این روش تکنیک عکاسی پانوراما بهترین متد برای گرفتن عکس‌های پانوراما است. عکس‌های عمودی قسمت‌های بیشتری از آسمان و زمین را در خود جای می‌دهند و رزولوشن بهتری هم نسبت به عکس‌های افقی دارند. در عکس پائین ۴ عکس که به صورت عمودی گرفته شده‌اند را مشاهده می‌کنید:
و این هم عکس نهایی است:
من معمولا ترجیح می‌دهم از گرفتن عکس‌های افقی خودداری کنم. این کار به دلیل اینکه نرم‌افزار به هم چسباندن عکس‌ها نیز بخشی از تصویر را کراپ می‌کند، باعث می‌شود عکس شما رزولوشن کمتری داشته باشد.
عکس‌های پانوراما عمودی از این نظر مناسب‌تر هستند و همیشه رزولوشن بهتری نسبت به عکس‌های افقی دارند.
همانطور که در عکس‌های بالا مشاهده می‌کنید، عکس‌هایی که من گرفته‌ام تقریبا ۵۰ درصد از یکدیگر را پوشش می‌دهند.
برای اینکه نرم‌افزارهای ویرایش بتوانند به خوبی عکس‌های گرفته شده شما را به هم متصل کنند، عکس‌ها باید یکدیگر را پوشش دهند تا نقاط هم‌ترازی به خوبی شناخته شوند. نقاط هم‌ترازی به عنوان یک نشانه برای الگوریتم‌های برنامه‌های اتصال عکس شناخته می‌شوند و کمک می‌کنند این نرم‌افزارها بتوانند به خوبی عکس‌ها را با یکدیگر تلفیق کنند و بخش‌های اضافه را حذف کنند.
با اینکه خیلی از مردم ترجیح می‌دهند عکس‌ها ۲۰ تا ۳۰ درصد همپوشانی داشته باشند، ترجیح خود من ۵۰ درصد است.
۳٫۱- تجهیزات دوربین
۱- دوربین دیجیتال
از لحاظ دوربین، شما با هر نوع دوربین دیجیتالی که توانایی قفل کردن شاتر، دیافراگم و حساسیت را داشته باشد می‌توانید تکنیک عکاسی پانوراما را اجرا کنید. اما بهتر است از دوربینی استفاده کنید که توانایی کنترل دستی آن را داشته باشید. (مانند دوربین های DSLR)
۲- لنز
به نظر من لنزهای زوم بهترین انتخاب برای عکاسی پانوراما هستند. شما می‌توانید با استفاده از لنزهای فیکس هم عکس پانوراما بگیرید اما توانایی تغییر فاصله کانونی دوربین انتخاب‌های بیشتری در اختیار شما قرار می‌دهند. داشتن یک لنز زوم در شرایطی که حرکات شما محدود هستند کمک خیلی بیشتری به شما می‌کند.
اگر از دوربین DSLR استفاده می‌کنید، می‌توانید از هر لنز وایدی مثل ۱۸-۵۵ یا ۱۸-۲۰۰ استفاده کنید. خود من از لنز نیکون ۲۴-۷۰mm f/2.8G برای اکثر عکس‌های خودم استفاده می‌کنم و از کیفیت آن نیز رضایت دارم.
۳- فیلتر
توصیه می‌کنم برای عکاسی پانوراما از هیچ فیلتری استفاده نکنید. داشتن یک فیلتر شفاف تا زمانی که کناره‌های تصویر را تیره نکند مشکلی ندارد اما به شدت توصیه می‌شود از لنزهای پولاریزه دایره‌ای استفاده نکنید. این لنزها مانند عکس زیر تصویر شما را خراب می‌کنند.
۴- سه پایه
استفاده از سه پایه ضروری نیست اما من توصیه می‌کنم برای داشتن بهترین نتایج حتما از سه پایه استفاده کنید. می‌توانید از هر سه پایه محکمی که می‌خواهید استفاده کنید اما باید مطمئن شوید که هد سه پایه به اندازه کافی منعطف است و می‌توانید به راحتی آن را حرکت دهید.
۵- ریموت شاتر
این گزینه نیز ضروری نیست اما بهتر است برای داشتن عکس‌های بدون لرزش از آن استفاده کنید.
۳٫۲- تنظیمات دوربین
قبل از اینکه نسبت به گرفتن عکس‌های پانوراما اقدام کنید، باید برخی از تنظیمات دوربین خودتان را تغییر دهید. تنظیماتی که من استفاده می‌کنم به شرح زیر هستند:
- عکاسی با استفاده از حالت «Manual»: مهم‌ترین نکته در عکاسی پانوراما تثبیت نوردهی است. صرف نظر از اینکه ممکن است برخی از قسمت‌های عکس شما خیلی تاریک یا خیلی روشن باشند، در تمامی عکس‌ها باید از یک مقدار نوردهی استفاده کنید. به همین خاطر من همیشه از حالت دستی برای عکاسی استفاده می‌کنم تا کوچک‌ترین تغییری در نوردهی عکس‌ها به وجود نیاید.
- تنظیم لنز روی فوکوس دستی: اگر از دوربین DSLR استفاده می‌کنید، فوکوس لنز خودتان را روی یک شی در دوردست (بی‌نهایت یا نزدیک به بی‌نهایت) تنظیم کنید و سپس آن را روی حالت فوکوس دستی قرار دهید. فوکوس دوربین در تمام عکس‌هایی که می‌گیرید باید ثابت باشد.
- ایزو (حساسیت): مطمئن شوید که ایزو خودکار خاموش شده باشد و مقدار ایزو را هم روی مقدار پایه دوربین که معمولا ۱۰۰ یا ۲۰۰ است تنظیم کنید.
- دیافراگم و سرعت شاتر: در عکاسی پانوراما باید تمام قسمت‌های تصویر در فوکوس باشند و به همین خاطر باید مراقب باشید که دیافراگم به گونه‌ای تنظیم شده است که تمامی عناصر تصویر از جمله پیش زمینه در فوکوس هستند. بسته به فاصله کانونی لنز شما باید دیافراگم را حداقل روی f/8 یا f/10 تنظیم کنید. پس از تنظیم دیافراگم سرعت شاتر را هم براساس عددی که نورسنج دوربین نشان می‌دهد تنظیم کنید.
- نورسنجی: نورسنجی را براساس تاریک‌ترین یا روشن‌ترین نقطه تصویر انجام ندهید و سعی کنید یک نقطه میانگین پیدا کنید و سرعت شاتر را برای تمام عکس‌ها براساس آن تنظیم کنید. چند عکس نمونه بگیرید و مطمئن شوید که عکس‌ها خیلی روشن و یا خیلی تیره نیستند.
- فاصله کانونی لنز: لنزهای التراواید و واید با فاصله کانونی کمتر از ۲۴-۲۸ میلیمتر روی حسگرهای فول فریمFX و کمتر از ۱۶-۱۸ میلیمتر روی حسگرهای کراپDX مشکلاتی مثل اعوجاج دارند و به همین خاطر هم‌تراز کردن و به هم چسباندن این عکس‌ها خیلی سخت است. من وقتی که با فاصله کانونی ۲۴ میلیمتر عکاسی می‌کنم به خوبی این مشکل را مشاهده می‌کنم. خوشبختانه با استفاده از نرم افزارهای ویرتیش مثل لایتروم به راحتی می‌توان این مشکلات را رفع کرد اما در صورتی که از این نرم افزارها استفاده نکنید، باید استفاده از فاصله کانونی ۲۴ میلیمتر را فراموش کنید. تجربه من استفاده از فاصله کانونی بین ۲۸ تا ۵۰ میلیمتر برای دوربین های فول فریم و ۱۸ تا ۳۵ میلیمتر برای دوربین های کراپ است.
- عکاسی با فرمت RAW: من همیشه توصیه می‌کنم برای تمام سبک‌های عکاسی، از فرمت RAW استفاده کنید
- وایت بالانس: هنگامی که با فرمت RAW عکاسی می‌کنید وایت بالانس را روی Auto تنظیم کنید. در صورت نیاز بعدا می‌توانید آن را تغییر دهید.
۳٫۳- تکنیک عکاسی پانوراما
خب به بخش جالب کار رسیدیم: عکاسی پانوراما. پس از اینکه تجهیزات لازم را تهیه کردید و تنظیماتی که گفته شده است را انجام داید، طبق مراحل زیر ادامه دهید.
- قسمتی که می‌خواهید از آن عکاسی کنید را مشخص کنید. اولین چیزی که باید مشخص کنید این است که قصد دارید از چه چیزی عکاسی کنید. بهترین گزینه برای عکاسی پانوراما، عکاسی از بالا به پائین است. برای مثال می‌توانید از بالای یک کوه یا تپه و در حالی که پائین را می‌بینید و هیچ درخت و شی دیگری در نزدیک شما قرار ندارد عکاسی کنید. از گرفتن عکس در مواقعی که درخت، بوته یا هر شی دیگری در نزدیکی دوربین قرار دارد خودداری کنید. در صورتی که از صحنه‌های دوردست عکاسی کنید عکس‌های شما به خوبی به یکدیگر متصل می‌شوند. اما در غیر این صورت شاهد خطاهای اختلاف منظر (Parallax errors) خواهید بود.
- مراقب باد و دیگر اشیاء متحرک باشید. باد می‌تواند برگ درخت‌ها، گیاهان، آب و شن را حرکت دهد و باعث خراب شدن عکس‌های پانورامای شما شود. فقط در حالتی می‌توانید در شرایطی که باد می‌وزد عکاسی کنید که باد با قدرت زیاد در یک جهت خاص می‌وزد. از عکاسی از امواج آب تحت وزش باد خودداری کنید.
- اگر با سه پایه عکاسی می‌کنید، سه پایه را روی یک سطح محکم قرار دهید. پس از اینکه سه پایه را تراز کردید، دوربین را روی آن قرار دهید و به خوبی آن را سفت کنید. مطمئن شوید که می‌توانید بدون تغییر زاویه دوربین را به خوبی از راست به چپ حرکت دهید. با استفاده از تطبیق خطوط روی منظره یاب با خط افق مراقب خطاهای قرارگیری باشید.
- اگر روی دست عکس می‌گیرید دوربین را نزدیک چشم خودتان نگه دارید و سعی کنید به جای استفاده از صفحه نمایش، با کمک منظره‌یاب عکاسی کنید. سپس دوربین را از چپ به راست حرکت دهید و ببینید می‌توانید آن را همراستا با خط افق نگه دارید یا نه.
- تنظیمات دوربین را طبق چیزی که گفته شد انجام دهید و مطمئن شوید که تنظیمات مربوط به نوردهی قفل شده‌اند.
- فوکوس دوربین را بررسی کنید و اتوفوکوس را غیرفعال کنید
- نقاط شروع و پایان را مشخص کنید و آن‌ها را به خاطر بسپارید
- یک عکس بگیرید و از طریق صفحه نمایش آن را بررسی کنید. اگر عکس شما خوب بود، بقیه عکس‌های خودتان را بگیرید و در غیر این صورت تنظیمات نوردهی را تغییر دهید و دوباره شروع کنید.
- دوربین را به سمت نقطه شروع در سمت چپ تصویر بگیرید و اولین عکس را بگیرید. محل نقطه فوکوس مرکزی را به خاطر بسپارید و دوربین را به اندازه‌ای رو به سمت راست حرکت دهید که این نقطه در مرکز لبه کادر قرار بگیرد. با این کار عکس جدید، ۵۰ درصد از عکس قبلی را پوشش می‌دهد. دوباره یک عکس دیگر بگیرید و این پروسه را به اندازه‌ای تکرار کنید که به نقطه پایانی برسید. به خاطر سپردن محل نقطه فوکوس مرکزی آسان‌ترین کاری است که می‌توانید انجام دهید تا مطمئن شوید که تصاویر به اندازه کافی برای نرم‌افزار ویرایش همپوشانی دارند. شما می‌توانید مقدار همپوشانی را هم ۲۰ یا ۳۰ درصد در نظر بگیرید. با این کار به عکس‌های کمتری هم نیاز خواهید داشت اما ممکن است نرم‌افزار ویرایشگری که استفاده می‌کنید نتواند به خوبی لبه عکس‌ها را تشخیص دهد.
- اگر قصد دارید روی دست عکس پانوراما بگیرید، آرنج‌های خودتان را نزدیک به بدنتان نگه دارید و بالاتنه خودتان را به آرامی حرکت دهید. در تمام مدت هم سعی کنید دوربین را نزدیک به سر خودتان نگه دارید. این کار تاثیر خطای اختلاف منظر را تا جای ممکن کم می‌کند. اگر در نزدیکی شما شی خاصی وجود دارد و می‌خواهید تاثیر خطای اختلاف منظر را کمتر کنید، وسط لنز را با انگشت اشاره و شست نگه دارید و بدون حرکت دادن بازوی خودتان عکاسی کنید.
- پس از اینکه تمام عکس‌ها را گرفتید، حداقل یکبار آن‌ها را از طریق صفحه نمایش دوربین بررسی کنید و مطمئن شوید مشکل خاصی ندارند.
عکاسی پانوراما روی دست خیلی آسان است و من خیلی از عکس‌های پانورامای خودم را روی دست می‌گیرم. ممکن است به اندازه‌ای که مدنظر شما است این عکس‌ها خوب نباشند اما باز هم می‌توانید آن‌ها را چاپ کنید.
۳٫۴- استفاده از هد پانوراما
در صورتی که می‌خواهید عکس‌های پانورامای خیلی خوبی بگیرید، باید به فکر خرید تجهیزات پانوراما باشید. گزینه‌های زیادی در سطح بازار موجود است و تولیدکننده‌هایی مثل Nodal Ninja، مانفروتو و RRS در تولید این وسایل تخصص دارند.
شما با استفاده از یک هد پانورامای خیلی خوب می‌توانید دوربین را حول نقطه مرکزی لنز حرکت دهید و پانوراماهای تک ردیف و چند ردیف خیلی خوبی بگیرید.
۴- وصل کردن عکس‌های گرفته شده در کامپیوتر
پس از اینکه عکس‌های مدنظر خودتان را گرفتید باید آن‌ها را با استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی به هم بچسبانید. من فقط نحوه استفاده از فتوشاپ و PTGui را به شما آموزش می‌دهم اما شما می‌توانید از ابزارهای دیگر هم استفاده کنید.
۴٫۱- استفاده از فتوشاپ
وصل کردن عکس‌های پانوراما در فتوشاپ به شدت آسان است. اگر از لایتروم استفاده می‌کنید، پس از انتخاب عکس‌های مدنظر روی آن‌ها راست کلیک کنید و مسیر «Edit In => Merge to Panorama in Photoshop» را دنبال کنید.
اگر از لایتروم استفاده نمی‌کنید هم به مسیر «File => Automate => Photomerge» مراجعه کنید. پس از آن با یک باکس شبیه شکل زیر روبرو می‌شوید:
سپس با استفاده از کلید Browse عکس‌هایی که می‌خواهید به عکس پانوراما تبدیل شوند را انتخاب کنید. مطمئن شوید که گزینه‌های «Blend Images Together» و «Geometric Distortion Correction» تیک خورده‌اند و سپس روی کلید OK کلیک کنید. در این مرحله پروسه اتصال عکس‌ها به یکدیگر شروع می‌شود که بسته به تعداد عکس‌ها و سایز آن‌ها ممکن است زمان زیادی طول بکشد. پس از آن تنها کاری که باید انجام دهید این است که عکس‌ها را کراپ کنید.
۴٫۲- استفاده از PTGui
به جز فتوشاپ ابزارهای زیادی برای تولید عکس‌های پانوراما وجود دارد اما PTGui محبوب‌ترین ابزار است. من سال‌هاست که از این نرم‌افزار استفاده می‌کنم و واقعا از آن راضی هستم اما فتوشاپ عملکرد خیلی بهتری در مورد اتصال عکس‌های پانورامای مشکل دار دارد.
برای استفاده از این نرم افزار پس از اینکه نرم افزار را باز کردید روی کلید Load Images کلیک کنید و عکس‌هایی که می‌خواهید را انتخاب و روی کلید Open کلیک کنید. پس از اینکه تمامی عکس‌ها به صورت کامل باز شدند، روی گزینه Align Images کلیک کنید و اجازه دهید PTGui نقاط اتصال را محاسبه کند.
پس از اتمام این پروسه شما با یک پنجره شبیه شکل زیر روبرو خواهید شد:
طرح مناسب را برای پانورامای خودتان انتخاب کنید و در پنجره اصلی روی کلید Create Panorama… کلیک کنید. این کار شما را به یک تب دیگر هدایت می‌کند. در این تب سایز و فرمت مدنظر را انتخاب کنید و روی گزینه Create Panorama کلیک کنید تا پروسه اتصال عکس‌ها آغاز شود.
PTGui برای ایجاد عکس‌های پرتره گزینه‌های خیلی زیادی دارد و شما می‌توانید در آن همه چیز را براساس نیازهای خودتان تغییر دهید. حتی می‌توانید نقاط اتصال را هم به صورت دستی تغییر دهید و از الگوریتم‌های مختلف استفاده کنید.
۵- چالش‌های عکاسی پانوراما
عکاسی پانوراما چالش‌های زیادی دارد اما بزرگترین مشکل مربوط به خطای انطباق تصویر است. من توصیه می‌کنم در مورد این مشکل مطالعه کنید. پس از اینکه دلایل این خطا و روش درست مقابله با آن را یاد گرفتید، می‌توانید عکس‌های پانورامای خیلی خوبی بگیرید.
منبع:noornegar.com
فهرست مطالب این مقاله
