از تعادل در ترکیب بندی عکاسی چه می‌دانید؟
از تعادل در ترکیب بندی عکاسی چه می‌دانید؟
ترکیب بندی عکاسی چیست؟
ترکیب بندی در عکاسی به زبان ساده به نحوه قرارگیری سوژه‌های عکاسی در قاب و اثرگذاری آن‌ها بر یکدیگر گفته می‌شود. هر ترکیب‌بندی باعث می‌شود تا چشم بیننده در هنگام نگاه کردن به تصویر در تمام عکس گردش کند و درک متفاوتی از آن تصویر داشته باشد. تمام آثار ماندگار داری ترکیب‌بندی هستند تا مفهوم تصویر و موضوع مد نظر عکاس را به راحتی به بیننده القا کنند. اگر می‌خواهید یک عکاس حرفه‌ای باشید باید تلاش کنید تا چندین ترکیب‌بندی در کادر عکس خود رعایت کنید.
تعادل در ترکیب بندی عکاسی چیست؟
یکی از زیرشاخه‌های ترکیب بندی تعادل است. یعنی اجزای تصویر را طوری باید کنار یکدیگر قرار دهید که وزن بصری اشیاء در همه جای عکس برابر باشد. زمانی که تمام اجزای یک عکس به یک اندازه توجه بیننده را جلب کند یعنی شما توانسته‌اید تعادل را در تصویر رعایت کنید.
قوانین ترکیب بندی عکاسی
این قواعد بیشتر برای راهنمایی عکاسان تهیه شده و لزومی به رعایت همیشگی آن‌ها نیست. قوانین ترکیب بندی در عکاسی وابسته به قابی است که شما در ابتدا انتخاب می‌کنید. اصولاً قاب‌های افقی بیشتر برای ترکیب‌بندی در عکاسی منظره، طبیعت، معماری شهری و از این قبیل سوژه‌ها انتخاب می‌شود. همچنین قاب‌های عمودی، برای ترکیب‌بندی در عکاسی پرتره استفاده می‌شود.
اگر شما عکس خوبی گرفتید که هیچ‌کدام از این قوانین ذکر شده در این مقاله را ندارد، به منظور بد بودن عکس شما نیست؛ شما با رعایت این قوانین به جای عکس خوب می‌توانید عکس‌های زیبا و خیره‌کننده بگیرید.
مهم‌ترین قانون: قانون یک سوم (Rule of Third)
مهم‌ترین قانون ترکیب بندی عکاسی، قانون یک سوم است که یکی از کاربردی‌ترین قواعد در تمام ژانرهای عکاسی شناخته می‌شود. در این قانون، قاب را با خطوط راهنمایی افقی و عمودی به ۹ قسمت تقسیم می‌کنیم. ابتدا طول و عرض عکس را به سه قسمت مساوی تقسیم می‌کنیم و خطوط صافی رسم می‌کنیم. این خطوط در ۴ نقطه یکدیگر را قطع می‌کنند که به نقاط طلایی معروف هستند و بهترین نقاط برای قراردادن سوژه هستند.
برای داشتن ترکیبی فوق‌العاده باید سوژه اصلی عکستان را در یکی از این نقاط قرار دهید. البته اجباری نیست نقطه شاخص سوژه دقیقاً بر روی این نقاط قرار گیرد. گاهی اوقات کافیست سوژه خود را بر روی یکی از خطوط تقسیم‌بندی قرار داده تا بتوانید به ترکیب قوی برسید. هر عکس فضای متفاوتی دارد. ترکیب‌بندی برخی عکس‌ها ساده و بعضی پیچیده است.
قانون نسبت طلایی (Golden Ratio in composition)
یکی دیگر از قوانین ترکیب بندی قانون نسبت طلایی است که در اکثر آثار نقاشان دوره رنسانس مشهود است. نسبت طلایی از فرمول‌های پیچیده ریاضی استخراج شده و به تناسبات فیبوناچی معروف است.
البته نام‌های دیگری مانند ترکیب‌بندی حلزونی در عکاسی، منحنی طلایی یا شبکه‌های فی معروف است. برخی از دوربین‌ها این منحنی طلایی راهنما را در اختیارتان قرار می‌دهند. با قرار دادن سوژه در انتهای پیچ این منحنی می‌توانید از قانون نسبت طلایی برای ترکیب بندی مناسب خود استفاده کنید.
تقارن در ترکیب بندی (Symmetrical composition)
به‌طور ساده یعنی قرار دادن سوژه در مرکز تصویر که ساده‌ترین ترکیب بندی عکاسی است. ترکیب بندی متقارن می‌تواند در قاب‌های عمودی، افقی، و مربعی باشد و سوژه نیز می‌تواند هر چیزی باشد. ترکیب بندی متقارن با وجود سادگی اگر به درستی استفاده شود، نشان دهنده دیدگاه هنری و حرفه‌ای شما هم خواهد بود عکس‌های متقارن از نظم و تعادل خاصی برخوردارند.
اگر ناشی باشید، استفاده از تقارن در عکس‌های پرتره و بعضی سوژه‌ها ممکن است بدترین انتخاب باشد اما در عکاسی بازتاب مناظر در آب بسیار جذاب است. برای گرفتن عکس متقارن باید کاملاً مقابل و وسط سوژه قرار بگیرید و تناسب قرارگیری سوژه در چپ و راست و یا بالا و پایین کادر را حفظ کنید.
نقش خطوط در ترکیب بندی عکاسی
خطوط در ترکیب بندی عکس‌ها از اهمیت بالایی برخوردارند. برخی اوقات روایتگر داستان عکس بوده و گاهی هدایتگر نگاه بیننده به سوژه و یا جزئیات است. این عنصر مهم در ترکیب بندی کمک می‌کند عکس‌هایی جذاب و داینامیک خلق کنید. خطوط حرکت و پویایی را در عکس‌ها به‌وجود می‌آورند و مسیر حرکت چشم در سطح عکس را کنترل می‌کنند. گاهی به طور مشخص در عکس دیده می‌شوند و گاهی با کمترین حضور بیشترین تاثیر را در انتقال مفهوم می‌گذارند.
- خطوط عمودی: خطوط عمودی محکم و قدرتمند تعبیر شده و ثبات و استحکام را نشان می‌دهند.
- خطوط افقی: خطوط افقی مفهوم تعادل، آرامش و سکوت را به بیننده القا می‌کنند.
- خطوط مورب: خطوط مورب هدایت کننده نگاه بوده و حرکت و پویایی را نشان می‌دهند. خطوط مورب به شکل جالبی به عکس‌ها عمق می‌دهند.
- خطوط منحنی: خطوط منحنی جذاب هستند و به آرامی حرکت چشم را به سمت خود می‌کشانند. این خطوط در عکس‌ها حس آرامش را القاء می‌کنند.
- خطوط زیگزاگ: خطوط منحنیِ شکسته یا زیگزاگ برای نشان دادن هیجان، خشم و انرژی متمرکز هستند.
- خطوط نازک: خطوط نازک القاء کننده ظرافت، حساسیت و شکنندگی است.
- خطوط ضخیم: خطوط ضخیم پایداری، استحکام و قدرت را نشان می‌دهند.
ایجاد عمق در ترکیب بندی عکاسی
به طور کلی عکس‌ها ۲ بعدی دیده می‌شوند، اما با استفاده از یک سری تکنیک‌ها می‌توان حس ۳ بعدی را به بیننده القا کرد. این تکنیک‌ها با ایجاد عمق در ترکیب حس ۳ بعدی بودن تصویر را منتقل می‌کنند. عکس‌هایی که حس عمق دارند پویایی و هیجان خاصی در بیننده ایجاد می‌کنند. از تکنیک‌ها و روش‌های مختلفی می‌توان استفاده کرد البته این بستگی به سوژه دارد.
پیش‌زمینه
قراردادن پیش‌زمینه در جلوی کادر یکی از تکنیک‌های ایجاد عمق در عکس‌ها است برای عکاسی از طبیعت می‌توانید با استفاده از پیش‌زمینه عمق ایجاد کنید. دقت کنید هر پیش‌زمینه‌ای نمی‌تواند حس ۳ بعدی و عمق در عکس ایجاد کند.
قاب در قاب
در عکاسی معماری، لنداسکیپ، فضاهای شهری می‌توانید از تکنیک قاب در قاب برای ایجاد عمق استفاده کنید. این تکنیک با ایجاد حس سه بعدی، تصویر ذهنی حضور در مکان را به بیننده القاء می‌کند. با افزایش کنتراست بین قابی مثل شاخه‌های یک درخت در پیش‌زمینه و منظره موجود در بک‌گراند عمق بیشتری در عکس می‌توان ایجاد کرد.
خطوط پیشرو
در مناظر شهری، مناظر طبیعتی و فضاهای معماری از خطوط پیشرو یا هدایت‌کننده برای ایجاد عمق استفاده می‌کنند. خطوط به خصوص خط‌های مورب حرکت را در کادر القاء می‌کنند. این عناصر چشم بیننده را جذب کرده و به سمت سوژه‌ای در پس‌زمینه هدایت می‌کنند. خطوطی که از پیش‌زمینه به‌صورت مورب به سمت پس‌زمینه ادامه داشته بهترین گزینه برای ایجاد عمق در عکس‌ها هستند. این خطوط در ترکیب‌بندی به خطوط پیشرو معروف هستند.
تا اینجا چند روش حرفه‌ای برای ایجاد تعادل در تکیب بندی عکس را به شما آموزش دادیم. حال نوبت آن است اشاره‌ای به دو تکنیک اصلی تعادل در ترکیب‌بندی عکاسی کنیم. تعادل رسمی و تعادل غیررسمی.
تعادل رسمی در ترکیب بندی عکاسی
نام دیگر تعادل رسمی، تعادل متقارن است. یعنی تصویر را به گونه‌ای قاب‌بندی کنید که یک عنصر مشابه یا بیشتر در دو طرف یک سوژه تکرار شده باشد. تعادل رسمی بیشتر در عکس‌های پرتره کاربرد دارد. گذاشتن سوژه وسط قاب برای یک عکس پرتره، کمک می‌کند تمام عناصر مزاحم پس‌زمینه حذف شوند.
تعادل غیررسمی در ترکیب بندی عکاسی
تعادل غیررسمی در ترکیب بندی عکاسی زمانی رخ می‌دهد که عناصر غیرمشابه، همدیگر را متعادل کنند. در تعادل غیررسمی اندازه عناصر در تصویر خیلی مهم نیست. اما توصیه می‌شود عنصر بزرگ‌تر با عنصر یا عناصر کوچک‌تر تعادل برقرار کنند تا ترکیب‌بندی بهتری داشته باشید. گاهی وقت‌ها یک تصویر که ترکیب بندی آن با تعادل غیررسمی به خوبی انجام شده است نسبت به عکسی که به صورت تعادل رسمی گرفته شده است زیباتر به نظر می‌رسد.
بعد از آشنایی با تعادل سوژه در ترکیب بندی، بد نیست اشاره‌ای کوتاه به تعادل رنگ در عکس هم داشته باشیم. ناگفته نماند که در یک مقاله جداگانه به این مبحث مهم خواهیم پرداخت.
تعادل رنگ در ترکیب بندی عکاسی
تعادل رنگ شکلی از تعادل نامتقارن است که رنگ‌های روشن و پر جنب و جوش را با رنگ‌های خنثی‌تر متضاد می‌کند. رنگ‌های روشن وزن بصری بیشتری نسبت به رنگ‌های پاستلی یا خاموش دارند و بیش از حد یکی یا دیگری می‌تواند باعث ایجاد عدم تعادل در تصویر شود. می‌توانید با کنار هم قرار دادن مقدار کمی رنگ پررنگ در مقابل یک فضای خالی بزرگ‌تر یا برعکس، به تعادل رنگ برسید.
چگونه در عکس تعادل ایجاد کنیم؟
در یک کلام کنتراست و تضاد را فراموش نکنید. جهت‌گیری می‌تواند با کنار هم قرار دادن اجسام عمودی یا مورب، که از نظر وزن بصری سنگین هستند، با موارد افقی که وزن بصری کمتری دارند، تعادل ایجاد کند.
گزینه‌های زیادی در دوربین و پس از پردازش وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها برای دستیابی به تعادل در عکس‌های خود استفاده کنید. تنظیم عمق میدان یا استفاده از لنز واید می‌تواند سبب شود که تصاویر در لبه‌های قاب کمتر شلوغ به نظر برسند.
همینطور می‌توانید تصویر را برش دهید یا نسبت را تنظیم کنید، تا چشم بیننده را به سمت اشیایی که تعادل شما را تامین می‌کند جلب کنید. قبل از گرفتن عکس، به موضوع عکس خود دقت کنید. سوژه‌های زیاد در قاب، عکس نامتعادل برای شما ایجاد می‌کند. آن را ساده نگه‌دارید و فقط روی چند مورد تمرکز کنید.
ترکیب بندی عکاسی همه چیز است؟
هیچ وقت از مفاهیم غافل نشوید! قوانین و تکنیک‌های ترکیب بندی کمک می‌کند عکس‌های شما مفهوم پیدا کند. یک عکس پیچیده اگر پیام واضحی داشته باشد، برای بیننده ساده است و درک بهتری دارد. اصول و قواعد ترکیب بندی فقط راهنمایی برای رسیدن به نتیجه دلخواه است. این قواعد نباید چهارچوبی برای محصور کردن خلاقیت شما باشند. گاهی باید ساختار شکن باشید و ایده‌های خود را به شکلی منطقی و خلاقانه پیاده کنید.
برای رسیدن به ترکیب بندی خوب باید دل را به دریا بزنید و با کادرها و ترکیب‌های متفاوت عکاسی کنید. با این حال مطالب ارائه شده در این مقاله نقطه شروع خوبی است و با کمک گرفتن از آن می‌توانید عکس‌های منحصر به فرد خود را بگیرید. شما معمولاً با چه ترکیبی عکاسی می‌کنید؟ ژانر مورد علاقه شما چیست؟ به نظرتان بهترین اصول برای ایجاد یک ترکیب متعادل چیست؟
منبع:didnegar.com
فهرست مطالب این مقاله
