آشنایی با نسبت ابعاد در عکاسی
آشنایی نسبت ابعاد بر چگونگی قاب‌بندی و ترکیب‌بندی عکس‌ها اثر می‌گذارد. این مفهوم در ابتدا ممکن است گیج کننده باشد،اما موضوعی به نسبت ساده و قابل درک است. در این مطلب جزئیات نسبت ابعاد را بررسی می‌کنیم و هر آنچه لازم است بدانید را توضیح می‌دهیم.
نسبت ابعاد در عکاسی چیست؟
در عکاسی، نسبت ابعاد، رابطه بین طول و عرض یک عکس را نشان می‌دهد. این نسبت می‌تواند به صورت یک عدد، علامت “:” و یک عدد دیگر مانند ۳:۲، یا به صورت یک عدد اعشاری مانند ۱,۵۰ (که از تقسیم ضلع بزرگ‌تر به کوچکتر به دست می‌آید) نمایش داده شود. برخی ترجیح می‌دهند نسبت ابعاد را با استفاده از یک عدد اعشاری و به دنبال آن علامت “:” و عدد ۱ نمایش دهند، مانند ۱.۵۰:۱
نسبت‌های ابعاد متداول در عکاسی
شما به راحتی می‌توانید نسبت ابعاد را با اختصاص دادن یک واحد یه طول و عرض یک عکس درک کنید. برای مثال، نسبت ۴:۳ شامل ۴ واحد در طول و ۳ واحد در عرض می‌باشد. به طور مشابه عکسی با نسیت ابعاد ۳:۲ دارای ۳ واحد در طول و ۲ واحد در عرض می‌باشد. این دو مثال در تصویر زیر نمایش داده شده‌اند.
نسبت ابعاد معمولا به وسیله فاکتور فیلم دوربین و یا سنسور، که عملا مستطیل شکل است، تعیین می‌شود. متداول‌ترین نسبت ابعاد برای دوربین‌های دیجیتال جدید ۳:۲ و ۴:۳ می‌باشد. در همه دوربین‌های فول‌فریم و گراپ DSLR نسبت ابعاد سنسور ۳:۲ است، در حالی که نسبت ۴:۳ انتخاب معمول در میان گوشی‌های هوشمند، Micro Four Thirds و برخی از تولیدکنندگان دوربین‌های سطح متوسط می‌باشد.
در ادامه توضیح خواهیم داد که در بعضی از دوربین‌ها امکان انتخاب نسبت ابعاد متفاوت، وجود دارد. در این دوربین‌ها نسخه برش خرده عکس و نسخه ذاتی وجود دارد و می‌توان از بین آنها یکی را انتخاب کرد.
باید توجه داشته باشیم که نسبت ابعاد، اندازه واقعی عکس و یا اندازه اضلاع به پیکسل را نمی‌دهد بلکه رابطه بین (نسبت) طول و عرض را مشخض می‌کند. برای مثال نسبت ابعاد ۳:۲ می‌تواند یک عکس با طول ۳ متر و عرض ۲ متر باشد. یک عکس با ابعاد ۴۰۰۰*۶۰۰۰ پیکسل از یک دوربین ۲۴ مگاپیکسلی نیز نسبت ابعاد ۳:۲ دارد.
نکته: نسبت ابعاد با دو عدد نمایش داده می‌شود، عدد اول به طور معمول به ضلع افقی و عدد دوم به ضلع عمودی مربوط می‌شود. برای مثال نسبت ۳:۲ شامل عکسهای افقی می‌شود، در حالی که نسبت ۲:۳ مربوط به عکسهای عمودی می‌باشد. اما وقتی نسبت ابعاد به صورت اعشاری نمایش داده می‌شود مانند ۱,۵۰ یا ۱.۵:۱ از جهت گیری عکس چشم پوشی شده است.
چرا نسبت ابعاد مهم است؟
درک مفاهیم پایه نسبت ابعاد بسیار مهم است زیرا بر عکس نهایی شما تاثیر می‌گذارد. به ویژه در هنگام عکاسی بسیار اهمیت دارد. برای مثال اگر شما با نسبت ابعاد ۳:۴ عکسی بگیرید و سوژه شما یا المان‌های مهم صحنه را در لبه‌های قاب قرار دهید، احتمالا نمی‌توانید عکس را با یک نسبت ابعاد وسیع‌تر برش بزنید. به عکس زیر توجه کنید.
نسبت ابعاد ۳:۴، این عکس حالت‌های برش خیلی محدودی دارد. این عکس با iPhone XS Max @ ۴,۲۵mm, ISO ۲۵, ۱/۱۹۰۰, f/۱.۸ گرفته شده است.
همان طور که مشاهده می‌کنید عکس با نسبت ۳:۴ گرفته شده است و به سختی می‌توان آن را به سایز کوچکتر برش زد به طوری که سازه پیش‌زمینه در قاب باشد. در نهایت برش نارنجی رنگ برای عکس زیر امکان پذیر است، اما هیچ برش دیگری وجود ندارد که مطابق با سایر نسبت ابعاد متداول باشد و ساختمان و پیش‌زمینه عکس قطع نشود.
اتفاق مشابه برای عکسهای گرفته شده با نسبت ابعاد بسیار وسیع (Wide) نیز وجود دارد، زیرا دوربین بالا و پایین قاب را برش می‌دهد مانند عکس زیر
این عکس با نسبت ابعاد ۱۶:۹ در ترکیه با دوربین DJI Mavic Pro @ ۱۰,۲۶mm, ISO ۱۰۰, ۱/۶۰, f/۵.۶ گرفته شده است.
از آنجایی که قسمت بالا و پایین در عکس برش خورده، مجبور هستیم سمت راست و چپ را نیز برش دهیم تا به نسبت ۳:۲ یا ۴:۳ برسیم. توجه کنید که این نسبت ابعاد چه تغییری در عکس ایجاد می‌کند.
عکس مشابه برای نشان دادن قاب‌ها با نسبت ۳:۲ و ۴:۳
همان طور که مشاهده می‌کنید در حالی که نسبت ۳:۲ می‌تواند برای عکس بالا مناسب باشد، ۴:۳ قطعا گزینه خوبی برای این عکس نیست زیرا سازه‌های قرار گرفته در جلوی عکس را برش می‌دهد. اگر این عکس با نسبت ابعاد اولیه ۴:۳ گرفته شده بود این مشکل پیش نمی‌آمد. به همین دلیل توجه به نسبت ابعاد در هنگام ترکیب‌بندی و قاب‌بندی بسیار مهم است. همیشه در نظر داشته باشید اگر می‌خواهید حالت‌های بیشتری برای برش در اختیار داشته باشید فضای تنفس کافی در اطراف سوژه در نظر بگیرید.
نسبت ابعاد ذاتی دوربین یا انتخاب نسبت ابعاد
همان طور که قبلا اشاره شد، نسبت ابعاد معمولا به وسیله سنسور دوربین تعیین می‌شود. که در واقع نسبت ابعاد ذاتی می‌باشد. بعضی از دوربین‌ها امکان انتخاب نسبت ابعاد متفاوت را به عکاس می‌دهند. برای مثال نیکون Z۷ امکان انتخاب بین گزینه‌های زیر را می‌دهد:
- FX (۳۶×۲۴)
- DX (۲۴×۱۶)
- ۵:۴ (۳۰×۲۴)
- ۱:۱ (۲۴×۲۴)
- ۱۶:۹ (۳۶×۲۰)
توجه داشته باشید دو گزینه اول هر دو نسبت ابعاد ۳:۲ هستند، زیرا این نسبت ابعاد ذاتی سنسور این دوربین می‌باشد. (گزینه دوم امکان برش قسمت مرکزی عکس برای شبیه سازی سنسور Nikon’s APS-C / DX را فراهم می‌کند.) سایر گزینه‌ها، مانند ۵:۴، ۱:۱ و ۱۶:۹ نسبت‌های ذاتی دوربین نیستند، یعنی قسمتی از عکس شما برش می‌خورد.
بنای ایاصوفیه، عکس با تسبت ابعاد اصلی ۳:۲ با دوربین NIKON Z ۷ + NIKKOR Z ۲۴-۷۰mm f/۴ S @ ۷۰mm, ISO ۶۴, ۱/۶, f/۵,۶
انتخاب نسبت ابعاد غیر ذاتی، اغلب ایده خوبی نیست زیرا باعث کاهش رزولوشن عکس و سایز فایل می‌شود. در این حالت شما تعدادی از پیکسل‌ها را از دست می‌دهید و هرگز قادر به برگرداندن آنها نخواهید بود. بنابراین اگر بخواهید نسبت ابعاد را تغییر دهید، یا باید دوباره عکس بگیرید و یا با برش عکس به نسبت ابعاد جدید برسید که در این حالت رزولوشن بیشتری را از دست می‌دهید. اما اگر با نسبت ابعاد ذاتی عکاسی کنید امکان ویرایش‌های بعدی با کمترین میزان کاهش رزولوشن برای شما وجود خواهد داشت.
خورشید گرفتگی کامل، نسبت ابعاد اصلی ۴:۳ Fujifilm GFX ۵۰S + GF۲۳mmF۴ R LM WR @ ۲۳mm, ISO ۱۰۰, ۱۰ sec, f/۱۱,۰
اگر می‌خواهید حداکثر رزولوشن را در عکس‌هایتان داشته باشید همیشه با نسبت ابعاد ذاتی سنسور دوربین عکاسی کنید. با این حال اگر در شرایط خاصی (مانند این که عکسی با نسبت ابعاد خاص بخواهید) برش در دوربین نسبت به انجام قاب‌بندی و ترکیب‌بندی انتخاب بهتری است.
متداول‌ترین نسبت ابعاد
در اینجا متداول‌ترین نسبت ابعاد که امروزه در عکاسی استفاده می‌شود را مشاهده می‌کنید:
- ۱:۱ (۱,۰۰) : بعضی از دوربین‌های آنالوگ با فرمت متوسط نسبت ابعاد یک به یک دارند. اما هیچ یک از دوربین‌های دیجیتال جدید سنسور مربعی ندارند، فقط بعضی از دوربین‌ها نسبت ۱:۱ را به عنوان یک گزینه در منو قرار داده‌اند. اینستاگرام، در ابتدا با محدود کردن همه عکس‌ها به نسبت ۱:۱ این نسبت را رواج داد. اما این پلتفرم با ایجاد تغییراتی خود را با نسبت ابعاد متفاوت سازگار کرد. نسبت ۱:۱ معمولا برای چاپ عکسهای مربعی رایج است.
- ۵:۴ (۱,۲۵) : نسبت ابعاد ۵:۴ یک نسبت کاملا رایج برای دوربین‌های آنالوگ با فرمت بزرگ یا متوسط است مانند زمانی که عکس‌ها با ابعاد ۸″x۱۰″ و ۱۶″x۲۰″ چاپ می‌شوند.
- ۳:۲ (۱,۵۰) : اکثر دوربین‌های DSLR، بدون آینه و دوربین‌های کامپکت دارای سنسور ۳:۲ هستند. این نسبت ابعاد به اندازه سنسور بستگی ندارد. نسبت ابعاد ۳:۲ با فیلم ۳۵ میلی‌متری رواج پیدا کرد و این متداول‌ترین نسبت ابعاد در عکاسی امروز است.
- ۴:۳ (۱,۳۳) : دوربین‌ها با فرمت متوسط، Micro Four Thirds، بسیاری از گوشی‌های هوشمند و برخی از دوربین‌های کامپکت دارای سنسور ۴:۳ می‌باشند.
- ۱۶:۹ (۱,۷۸) : این نسبت امروزه رایج‌ترین نسبت برای فیلم برداری است، برای عکاسی معمول نیست. اما این نسبت در برخی از دوربین‌ها به عنوان یک حالت برش وجود دارد.
- ۳:۱ (۳,۰) : معمولا برای چاپ پانوراما استفاده می‌شود.
نسبت ابعاد ۳:۱ Hasselblad X۱D @ ۴۵mm, ISO ۱۰۰, ۱/۱۲۵, f/۵,۶
نسبت ابعاد و اندازه‌های چاپ
در زیر جدول نسبت ابعاد رایج و سایز‌های قابل چاپ را مشاهده می‌کنید.
چگونه نسبت ابعاد را تنظیم کنیم؟
برای تغییر نسبت ابعاد از دو روش می‌توانید استفاده کنید. روش اول از طریق منوی دوربین است، و روش دوم استفاده از ویرایش در نرم‌افزار می‌باشد. این دو روش را شرح می‌دهیم:
تنظیمات در دوربین
بسته به نوع و مدل دوربین شما می‌توانید نسبت ابعاد را برای عکسهای خود از طریق منوی دوربین تنظیم کنید. در حالی که اکثر دوربین‌ها، عکس‌ها را با نسبت دلخواه انتخاب شده بر روی فرمت خام (RAW) برش می‌زنند بعضی از دوربین‌ها فقط عکسهای JPEG را برش می‌زنند و عکس خام را با نسبت ابعاد ذاتی نگه می‌دارند، لازم است این نکته را در ذهن داشته باشید.
تغییر نسبت ابعاد از طریق منوی دوربین بسیار ساده است برای مثال در دوربین‌های نیکون DSLR و بدون آینه، دکمه منو را فشار دهید سپس “Photo Shooting Menu” و “Choose Image Area” را انتخاب کنید.
در دوربین‌های کانن DSLR و بدون آینه، لازم است “Shooting Menu” و سپس “Crop/aspect ratio” را انتخاب کنید.
اگر با دوربین بدون آینه سونی عکاسی می‌کنید، شما می‌توانید Aspect Ratio را در “Shooting Menu” بیابید.
دوربین‌ها با مدل‌های مختلف گزینه‌های مختلفی را در اختیار کاربر قرار می‌دهند. برای مثال در سونی امکان تغییر بین نسبت ۳:۲ و ۱۶:۹ را فقط در مدل‌های Sony A۷ III و A۷R III وجود دارد. اما سونی A۷R IV گزینه‌های بیشتری را در اختیار عکاس قرار می‌دهد که شامل ۴:۳ و ۱:۱ می‌باشد.
تنظیمات در نزم‌افزار
اگر می‌خواهید نسبت ابعاد عکس‌هایتان را بعد از عکاسی تغییر دهید نیاز به یک نرم‌افزار ویرایش مانند لایت روم دارید. اگر نرم‌افزار ویرایش ندارید ابزارهای ویرایش عکس بسیار خوبی وجود دارد که به شما امکان برش عکس در ابعاد مورد نظرتان را می‌دهد، همچنین وب سایت‌هایی مانند Croppold که با آپلود عکس و کلیک یک کلید می‌توانید نسبت ابعاد عکس را تغییر دهید.اگر از لایت روم کلاسیک استفاده می‌کنید می‌توانید نسبت ابعاد عکس را با کلیک بر روی Crop & Straighten در ماژول Develop تغییر دهید. (کلید میانبر از روی صفحه کلید R است)
وقتی که ابزار باز شد، بر روی مثلث‌های کنار قفل که Original را نشان می‌دهد کلیک کنید. شما کزینه‌های متفاوتی را مشاهده خواهید کرد مانند تصویر زیر.
“Original” همان طور که از اسم آن مشخص است نسبت ابعاد اصلی عکس است. وقتی عکس را برش می‌دهید، نسبت ابعاد اصلی عکس حفظ خواهد شد. As Shot بسیار شبیه به Original است با این تفاوت که سعی می‌کند عکس برش خورده را با رزولوشن اصلی حفظ کند. گزینه بعدی Custom است که می‌توانید با کلیک بر روی قفل کنار Original نسبت ابعاد را به دلخواه تغییر دهید.
نسبت ابعاد، زیر اولین خط برای اندازه‌های مختلف چاپ در نظر گرفته شده است، مانند ۴×۵ و ۵×۷ ، اندازه‌های زیر دومین خط مربوط می‌شود به دستگاه‌های مختلف که نسبت ابعادی مانند ۴×۳ و ۱۶×۹ هستند.
اگر می‌خواهید نسبت ابعاد دلخواه داشته باشید کافی است بر روی گزینه “Enter Custom…” کلیک کنید و مقادیر مورد نظرتان را در صفحه‌ای که باز می‌شود وارد کنید.
امیدوارم که این مطلب برای شما مفید بوده باشد.
اینستاگرام کیان نوروزی
فهرست مطالب این مقاله
